भक्तपुरका एक सशस्त्र प्रहरीका कर्मचारीमा पनि संक्रमण देखियो। उनी उपत्यकाभन्दा बाहिर कहीं नगएको बताइरहेका छन्। उनमा भएको संक्रमणको पनि अहिलेसम्म स्रोत पहिल्याउन सकिएको छैन। ४ जेठमा प्रदेश १ को पहाडी जिल्ला धनकुटामा पनि एक युवतीमा संक्रमण देखिएको छ।
यी पछिल्ला समय संक्रमित पुष्टि भएका तर त्यसको स्रोत पहिचान हुन नसकेका केही उदाहरण मात्रै हुन्।
आज, ५ जेठमा थप ९ जनामा संक्रमण देखिएपछि नेपालमा संक्रमितको संख्या ३०४ पुगेको छ।
अहिलेसम्म नेपालमा संक्रमित देखिएका मध्ये अधिकाशं भारतबाट आएका छन्। अन्य कति भने उनीहरुको सम्पर्कमा रहेका मानिसहरु नै संक्रमित भएका हुन्। तर केही संक्रमितहरुको संक्रमणको स्रोत भने अहिलेसम्म पत्ता लागेको छैन।
नेपालमा ९ माघमा पहिलो संक्रमित देखिएको ११५ दिनमा कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट पहिलो व्यक्तिको मृत्यु भयो। त्यसको २४ घण्टामा अर्का एकजनाको मृत्यु भयो। यी विभिन्न घटनाक्रमले नेपालमा पनि कोरोना भाइरसको संक्रमण कम्युनिटी ट्रान्समिसन अर्थात तेस्रो चरण अन्तर्गतको समुदायमा संक्रमण फैलिसकेको देखिएको विज्ञहरु बताउँछन्।
कोरोनाको संक्रमणबाट मृत्यु भएकी महिला सुत्केरी भएको त्रिवि शिक्षण अस्पतालका चिकित्सक र कर्मचारीको नमूना संकलन गरिएको छ।
“उनीहरु सबैको परीक्षणको रिपोर्ट आएपछि संक्रमणको स्रोत यकिन हुन्छ,” मन्त्रालयका एक अधिकारी भन्छन्, “अहिलेसम्म देखिएका केही केसको संक्रमणको स्रोत पहिचान गर्ने काम भइरहेको छ। त्यसपछि मात्रै समुदायमा संक्रमण फैलिएको हो वा होइन भन्ने यकिन थाहा हुन्छ।”
तर, जनस्वास्थ्यविज्ञ डा. रविन्द्र पाण्डे भने समुदायमा संक्रमण फैलिसकेको दाबी गर्छन्। “तेस्रो चरणमा प्रवेश भइसकेको छ। भारतसँग सीमा जोडिएका क्षेत्र मात्रै होइन, पहाडी जिल्लाहरूमा समेत संक्रमित देखिएका छ। कतिपय संक्रमितको जिल्ला तराई देखिए पनि उनीहरू उपत्यकामा बसोबास गरिरहेको देखिन्छ,” उनी भन्छन्, “धनकुटा, भोजपुर, काभ्रे, सिन्धुपाल्चोकलगायत क्षेत्रमा संक्रमण देखिइसकेकाले यसलाई लोकल ट्रान्समिसन मात्रै भन्न मिल्दैन। अहिलेको अवस्था हेर्ने हो भने कसलाई कहाँबाट संक्रमण भयो भन्ने यकिन हुन सकेको छैन।”
त्रिवि शिक्षण अस्पतालमा सुत्केरी भएर घर फर्किएकी महिलाको धुलिखेल अस्पतालमा मृत्यु भयो । उनलाई कसरी सर्यो भन्ने अहिलेसम्म आधिकारिक तथ्य बाहिर आउन नसकेको डा. पाण्डे बताउँछन्।
केही संक्रमित बालबालिकासमेत देखिएका छन्। अभिभावकमा नदेखिएर उनीहरूमा संक्रमण देखिएको छ। त्यसैले कोबाट संक्रमण भएको छ भन्ने पुष्टि हुन नसकेकाले समुदायमा संक्रमण फैलिसकेको उनको दाबी छ।
२० देखि ५० वर्ष उमेर समूहका मानिस बढी संक्रमित देखिएको भन्दै विज्ञहरू उनीहरू बढी बाहिरतिर सम्पर्कमा रहने उमेर समूहका भएकाले समुदायबाटै संक्रमण देखिएको बताउँछन्।
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका विज्ञ सल्लाहकार डा. खेम कार्की भने समुदायमा संक्रमण फैलिसकेको दाबी स्वीकार गर्दैनन्। भन्छन्, “समुदायस्तरमै फैलिसक्यो भनेर भन्न मिल्ने अहिले तथ्यांक छैन। पछिल्ला केही घटना र बिरामीको कन्ट्याक ट्रेसिङ गरिरहेका छौं। कसले कसलाई सार्यो भन्ने निर्क्योल हुन बाँकी छ।” कसले कसलाई सार्यो भन्ने टुंगो नै भएन र जताततै सर्यो भने मात्रै समुदायमा ट्रान्समिसन भयो भन्न मिल्ने उनी बताउँछन्।
“दुई दिन अघिसम्म हाम्रोमा मृत्यु भएको छैन भन्ने थियो। तर, दुईजनाको मृत्यु भइसक्यो। सुत्केरीको हकमा सुत्केरीसँग देखिएको जटिलतासँगै कोभिड-१९ का कारणले मृत्यु भएको देखिन्छ,” उनी भन्छन्, “मृत्यु भयो, संक्रमित बढेका छन् भन्नेबित्तिकै अर्को चरणमा गयो भन्न मिल्दैन। संक्रमणको स्रोत थाहा पाउन्जेलसम्म समुदायमा फैलिसकेको भन्न सकिन्न।”
उनले अहिलेसम्म देखिएको संक्रमित सबैको संक्रमणको स्रोत देखिएको दाबी गरे। आगामी दिनमा स्रोत पहिचान गर्न नै सकेनौं भने मात्रै हामी अर्को चरणमा पुगेको भन्न सक्ने उनले बताए।
“चरणहरू पहिचान गर्न अझ बढी सचेत हुनैपर्छ। संख्या बढ्दैमा ठूलो जोखिम छ भनेर भन्न मिल्दैन,” उनले भने, “त्यसैले कम क्षतिमा महामारीलाई नियन्त्रण गर्ने हिसाबले मन्त्रालयले काम गरिरहेको छ। अब सबैले अझ सचेत हुने र महामारीविरुद्ध लड्न प्रयत्न गर्नुपर्ने आवश्यक देखिन्छ।”
" />
भक्तपुरका एक सशस्त्र प्रहरीका कर्मचारीमा पनि संक्रमण देखियो। उनी उपत्यकाभन्दा बाहिर कहीं नगएको बताइरहेका छन्। उनमा भएको संक्रमणको पनि अहिलेसम्म स्रोत पहिल्याउन सकिएको छैन। ४ जेठमा प्रदेश १ को पहाडी जिल्ला धनकुटामा पनि एक युवतीमा संक्रमण देखिएको छ।
यी पछिल्ला समय संक्रमित पुष्टि भएका तर त्यसको स्रोत पहिचान हुन नसकेका केही उदाहरण मात्रै हुन्।
आज, ५ जेठमा थप ९ जनामा संक्रमण देखिएपछि नेपालमा संक्रमितको संख्या ३०४ पुगेको छ।
अहिलेसम्म नेपालमा संक्रमित देखिएका मध्ये अधिकाशं भारतबाट आएका छन्। अन्य कति भने उनीहरुको सम्पर्कमा रहेका मानिसहरु नै संक्रमित भएका हुन्। तर केही संक्रमितहरुको संक्रमणको स्रोत भने अहिलेसम्म पत्ता लागेको छैन।
नेपालमा ९ माघमा पहिलो संक्रमित देखिएको ११५ दिनमा कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट पहिलो व्यक्तिको मृत्यु भयो। त्यसको २४ घण्टामा अर्का एकजनाको मृत्यु भयो। यी विभिन्न घटनाक्रमले नेपालमा पनि कोरोना भाइरसको संक्रमण कम्युनिटी ट्रान्समिसन अर्थात तेस्रो चरण अन्तर्गतको समुदायमा संक्रमण फैलिसकेको देखिएको विज्ञहरु बताउँछन्।
कोरोनाको संक्रमणबाट मृत्यु भएकी महिला सुत्केरी भएको त्रिवि शिक्षण अस्पतालका चिकित्सक र कर्मचारीको नमूना संकलन गरिएको छ।
“उनीहरु सबैको परीक्षणको रिपोर्ट आएपछि संक्रमणको स्रोत यकिन हुन्छ,” मन्त्रालयका एक अधिकारी भन्छन्, “अहिलेसम्म देखिएका केही केसको संक्रमणको स्रोत पहिचान गर्ने काम भइरहेको छ। त्यसपछि मात्रै समुदायमा संक्रमण फैलिएको हो वा होइन भन्ने यकिन थाहा हुन्छ।”
तर, जनस्वास्थ्यविज्ञ डा. रविन्द्र पाण्डे भने समुदायमा संक्रमण फैलिसकेको दाबी गर्छन्। “तेस्रो चरणमा प्रवेश भइसकेको छ। भारतसँग सीमा जोडिएका क्षेत्र मात्रै होइन, पहाडी जिल्लाहरूमा समेत संक्रमित देखिएका छ। कतिपय संक्रमितको जिल्ला तराई देखिए पनि उनीहरू उपत्यकामा बसोबास गरिरहेको देखिन्छ,” उनी भन्छन्, “धनकुटा, भोजपुर, काभ्रे, सिन्धुपाल्चोकलगायत क्षेत्रमा संक्रमण देखिइसकेकाले यसलाई लोकल ट्रान्समिसन मात्रै भन्न मिल्दैन। अहिलेको अवस्था हेर्ने हो भने कसलाई कहाँबाट संक्रमण भयो भन्ने यकिन हुन सकेको छैन।”
त्रिवि शिक्षण अस्पतालमा सुत्केरी भएर घर फर्किएकी महिलाको धुलिखेल अस्पतालमा मृत्यु भयो । उनलाई कसरी सर्यो भन्ने अहिलेसम्म आधिकारिक तथ्य बाहिर आउन नसकेको डा. पाण्डे बताउँछन्।
केही संक्रमित बालबालिकासमेत देखिएका छन्। अभिभावकमा नदेखिएर उनीहरूमा संक्रमण देखिएको छ। त्यसैले कोबाट संक्रमण भएको छ भन्ने पुष्टि हुन नसकेकाले समुदायमा संक्रमण फैलिसकेको उनको दाबी छ।
२० देखि ५० वर्ष उमेर समूहका मानिस बढी संक्रमित देखिएको भन्दै विज्ञहरू उनीहरू बढी बाहिरतिर सम्पर्कमा रहने उमेर समूहका भएकाले समुदायबाटै संक्रमण देखिएको बताउँछन्।
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका विज्ञ सल्लाहकार डा. खेम कार्की भने समुदायमा संक्रमण फैलिसकेको दाबी स्वीकार गर्दैनन्। भन्छन्, “समुदायस्तरमै फैलिसक्यो भनेर भन्न मिल्ने अहिले तथ्यांक छैन। पछिल्ला केही घटना र बिरामीको कन्ट्याक ट्रेसिङ गरिरहेका छौं। कसले कसलाई सार्यो भन्ने निर्क्योल हुन बाँकी छ।” कसले कसलाई सार्यो भन्ने टुंगो नै भएन र जताततै सर्यो भने मात्रै समुदायमा ट्रान्समिसन भयो भन्न मिल्ने उनी बताउँछन्।
“दुई दिन अघिसम्म हाम्रोमा मृत्यु भएको छैन भन्ने थियो। तर, दुईजनाको मृत्यु भइसक्यो। सुत्केरीको हकमा सुत्केरीसँग देखिएको जटिलतासँगै कोभिड-१९ का कारणले मृत्यु भएको देखिन्छ,” उनी भन्छन्, “मृत्यु भयो, संक्रमित बढेका छन् भन्नेबित्तिकै अर्को चरणमा गयो भन्न मिल्दैन। संक्रमणको स्रोत थाहा पाउन्जेलसम्म समुदायमा फैलिसकेको भन्न सकिन्न।”
उनले अहिलेसम्म देखिएको संक्रमित सबैको संक्रमणको स्रोत देखिएको दाबी गरे। आगामी दिनमा स्रोत पहिचान गर्न नै सकेनौं भने मात्रै हामी अर्को चरणमा पुगेको भन्न सक्ने उनले बताए।
“चरणहरू पहिचान गर्न अझ बढी सचेत हुनैपर्छ। संख्या बढ्दैमा ठूलो जोखिम छ भनेर भन्न मिल्दैन,” उनले भने, “त्यसैले कम क्षतिमा महामारीलाई नियन्त्रण गर्ने हिसाबले मन्त्रालयले काम गरिरहेको छ। अब सबैले अझ सचेत हुने र महामारीविरुद्ध लड्न प्रयत्न गर्नुपर्ने आवश्यक देखिन्छ।”
">